Boże Ciało
Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa
Święto Bożego Ciała ma korzenie w XIII wieku, gdy na Soborze Laterańskim IV (1215 rok) przyjęto dogmat o transsubstancjacji, czyli przemianie substancji chleba i wina w ciało i krew Chrystusa z zachowaniem ich naturalnych właściwości, takich jak smak, wygląd, forma, itp.
Bezpośrednią przyczyną ustanowienia święta były objawienia, jakich doznawała przeorysza zgromadzenia augustianek w Mont Cornillon koło Liège, szesnastoletnia dziewczyna - święta Julianna z Mont Cornillon. Urodziła się w 1192 albo 1193 roku. Po śmierci rodziców w 1197 roku pięcioletnia Julianna oraz jej nieco starsza siostra Agnieszka zostały umieszczone w leprozorium w Mont-Cornillon, w pobliżu Liège, które należało wtedy do Cystersów. Później leprozorium przejęło Zgromadzenie Sióstr Świętego Augustyna. Julianna, gdy ukończyła 15 rok życia, przyjęła śluby zakonne. W wieku szesnastu lat została przeoryszą. Pierwszych objawień doznała około 1207 roku, ale dla niej treść ich była wtedy jeszcze niewystarczająco jasna. Zgodnie z hagiografią dopiero kilkadziesiąt lat później w 1245 roku, Juliannie ukazać miał się Chrystus, który w widzeniu domagał się ustanowienia święta Eucharystii na pierwszy czwartek po święcie Trójcy Przenajświętszej. Po tych zdarzeniach, biskup Liège Robert z Thourette, który uwierzył słowom Julianny, dobrze ją znał, darzył szacunkiem i zaufaniem, ustanowił w 1246 roku święto Bożego Ciała dla diecezji Liège. Biskup Robert poprowadził ulicami miasta procesję eucharystyczną. Parę miesięcy później 16 października 1246 roku zmarł.
Świętą Juliannę pomawiano o herezję, szczególnie po śmierci biskupa. Znalazła schronienie przed prześladowaniami u bł. Ewy z Leodium, później w klasztorach, kazała się zamurować, jako rekluza. Przepowiedziała dzień swej śmierci 5 kwietnia 1258 roku. Uchwalenie święta Bożego Ciała w diecezji Liège uznano za przedwczesne, obchodów nie powtórzono, brak było akceptacji Stolicy Apostolskiej.
Do uznania święta Bożego Ciała za obowiązujące dla całego Kościoła skłonił papieża Urbana IV, który wcześniej był archidiakonem Liège, cud eucharystyczny, w Bolsenie w 1263 roku. W czasie mszy, podczas przemienienia, odprawiający kapłan zauważył, że z konsekrowanej hostii wprost na leżący na ołtarzu korporał kapały krople krwi. Poplamiona krwią chusta została przesłana papieżowi, który w tym czasie przebywał w Orvieto w Umbrii. Urban IV umieścił relikwię Bożego Ciała w tamtejszej katedrze i rozpoczął starania nad ustanowieniem święta Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa obowiązującego dla całego Kościoła katolickiego.
W Kościele wprowadziła je 11 sierpnia 1264 roku bulla Transiturus de hoc Mundo (polski tekst). Zaniechano uroczystości Bożego Ciała, bo już drugiego października 1264 roku papież zmarł.
O święcie przypomniał Kościołowi w 1314 roku papież Klemens V i tego samego roku zmarł 20 kwietnia 1314. Uroczystość ostatecznie zatwierdził Jan XXII, poprzez włączenie bulli z 1264 roku do zbioru praw kanonicznych, tzw. Klementyn, postanowienie Urbana IV uzyskało moc obowiązującą. Papież Urban VI zaliczył w 1389 roku uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi w poczet głównych świąt Kościoła, 15 października tegoż 1389 roku zmarł.
Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa podkreśla zwycięstwo Jezusa nad szatanem, przypomina niedzielę palmową, Jego tryumfalny wjazd do Jerozolimy.
Śmierć trzech papieży i biskupa wskazuje, że prawda, mimo ogromnych trudności stwarzanych przez władcę tego świata, zawsze zwycięży!
Świadczy o tym serwis - wystawa „Cuda Eucharystyczne” zainicjowana przez bł. Carlo Acutisa. Świadectwem jest dla nas również życie i śmierć bł. Karola Acutisa, patrona Internetu oraz Światowych Dni Młodzieży 2023. Karol Acutis zmarł 12 października 2006 roku. Dwa lata po jego śmierci, w październiku 2008 roku, miał miejsce kolejny Cud Eucharystyczny w Polsce - w kościele pod wezwaniem Świętego Antoniego w Sokółce. Po upływie pięciu lat (25 grudnia 2013) następny w kościele pod wezwaniem Świętego Jacka w Legnicy. Jakkolwiek Katechizm Kościoła Katolickiego przypomina: Nie będzie innego objawienia (KKK 66), naucza przy tym (KKK 67): W historii zdarzały się tak zwane objawienia prywatne; niektóre z nich zostały uznane przez autorytet Kościoła. Nie należą one jednak do depozytu wiary. Ich rolą nie jest „ulepszanie” czy „uzupełnianie” ostatecznego Objawienia Chrystusa, lecz pomoc w pełniejszym przeżywaniu go w jakiejś epoce historycznej. Dwa Cuda Eucharystyczne w trzecim tysiącleciu w Polsce to potwierdzają. Bp Henryk Ciereszko wyjaśnia szczegółowo, jak należy ostrożnie podchodzić do tych zagadnień zgodnie z wiarą. Ostrożność miała miejsce w przypadku Dzienniczka św. Faustyny.
W 1320 roku w diecezji krakowskiej wprowadził Boże Ciało biskup Nanker, urodzony w dzielnicy Piekar Śląskich. Synod gnieźnieński w 1420 roku uznał je za święto ogólnopolskie. Pięć uznanych przez Kościół cudów eucharystycznych, znaków czasu (1290, 1345, 1399, 2008 i 2013) było w Polsce.
Od końca XV wieku udzielane jest błogosławieństwo Najświętszym Sakramentem. Od XVI wieku odbywa się czterdziestogodzinna adoracja Najświętszego Sakramentu w kościołach. Zapoczątkował ją w Mediolanie święty Karol Boromeusz w 1520 roku. Założono specjalne zakony z nieustanną adoracją Najświętszej Hostii - Bożego Ciała. Na terenie Polski działają: benedyktynki-sakramentki, franciszkanki-klaryski od Najświętszego Sakramentu i eucharystki. Adorujmy aktywnie.
Biskup diecezji Liège Robert już w 1246 roku zainicjował procesję eucharystyczną. Procesję eucharystyczne w Boże Ciało przed sumą prowadzono w Kolonii przez lata 1265÷1275, zaraz po bulli Urbana IV. Podczas tych procesji niesiono krzyż z Najświętszym Sakramentem. Dawniej zabierano w podróż Eucharystię dla ochrony przed niebezpieczeństwami. Od XV wieku procesje odprawiano już w całych Niemczech, Anglii, Francji, północnych Włoszech i Polsce. W Niemczech procesję w uroczystość Bożego Ciała łączono z procesją błagalną o odwrócenie nieszczęść i dobrą pogodę, dlatego przy czterech ołtarzach śpiewano tylko teksty Ewangelii i udzielano uroczystego błogosławieństwa. W Polsce zwyczaj ten wszedł do „Rytuału piotrkowskiego” z 1631 roku. Rzymskie przepisy procesji zawarte w „Caeremoniale episcoporum” (1600 rok) i „Rituale romanum” z 1614 roku przewidywały jedynie przejście z Najświętszym Sakramentem bez zatrzymywania się, błogosławieństwo było jedynie na zakończenie. Procesje odprawiane były z wielkim przepychem od początku ich wprowadzenia, udział w nich traktowano jako publiczne wyznanie wiary.
Po II wojnie światowej procesje Bożego Ciała w Polsce były masowym publicznym wyznaniem wiary, dla komunistycznych ekip rządzących znakiem jedności polskiego narodu, któremu wrogi był ateizm komunizmu. W procesji nie jest najważniejsza manifestacja ani wystrój decydująca jest wiara uczestników.
W tradycji ludowej przyjęło się zabieranie przez uczestników, po procesji gałązek z ołtarzy do domów. Zachowały się do dzisiaj przysłowia związane z tym świętem: „Jaki dzień w Boże Ciało, takich dni potem niemało”, „Jeśli w Boże Ciało deszcz pada, to pierwsze żniwa będą deszczowe”, „Na Boże Ciało siej proso śmiało”, „Na Boże Ciało skacz do wody śmiało”, „Na Boże Ciało żytko zakwitało”, „Dzień Bożego ciała pogodny dobry urodzaj znaczy”, „Boże Ciało pogoda darzy, rok będzie dobry dla gospodarzy”, „Wystroił się jak stróż w Boże Ciało”.
Nieodłączne dla tego święta są uroczyste święcenia ziół, szczególnie leczniczych, splecionych w wianki z pachnących krzewów, ziół i kwiatów. Woń ziół uważana była bowiem za symbol cnoty, a Kościół w modlitwie, którą odmawiał kapłan przy ceremonii poświęcenia wianków, prosił Boga, aby przyjął do wiecznej szczęśliwości wonne cnoty tych, którzy składali Bogu na ołtarzu wieńce i pęki pachnącego ziela.
Zieleń poświęcona w czasie oktawy Bożego Ciała symbolizowała ludzką pracę i dary od Boga służące ludziom i wszystkim istotom na ziemi. Wianki zostawiano w kościele na osiem dni, do domu zabierano je dopiero ostatniego dnia oktawy. W Kościele w Polsce istnieje nadal tradycja “oktawy Bożego Ciała”, która w liturgii rzymskiej istniała do 1955 roku.
Oktawa Bożego Ciała została zniesiona przez Piusa XII, jednak na prośbę Episkopatu Polski został zachowany zwyczaj obchodzenia oktawy w Polsce, choć oktawa ta nie istnieje w obowiązującym kalendarzu liturgicznym. Sprawę tę reguluje instrukcja KEP z 1987 r. „O kulcie tajemnicy eucharystycznej poza Mszą świętą”, która zaleca m.in. zachowanie po uroczystości Bożego Ciała procesji eucharystycznych przez osiem dni, aż do uroczystości Najświętszego Serca Pana Jezusa, „tam gdzie jest taki zwyczaj”, a „dzieci, które w danym roku przystąpiły do pierwszej Komunii świętej, powinny w tych procesjach uczestniczyć w zorganizowanej grupie”.
